Friday, December 18, 2015

'Ka Thisa Hawi'

                  Buai ngai in rawl a chuan liomi, zing niceu nih a hun kah pahmi a sam senduk te he aa tuai len ko khi a lang in ka hei hmuh. Tak hnawtnak ka fenhmi he, tikholhnak  in ka chuak pah ah amah lei hoih in ka hei naih. A hnulei in ka kuh sin ah a sam ka hnim pah in a tai hrawng ka vun muai chih. A rimhaw a hmui i a thaw hringhran. Mirh nawn in a hun ka zoh ko ah ka thazaang a tlung. Anih cu zingka a tho sin ah ti a kholh hmasa. A sam hi a sau tuk lo bantukin zing fatin ti awk in aa tawl chih. Amah aa zohkhenh khawh hnu in chungkhar thil a tuah. Rawl a chuan, inn a thianh, cun thil a suk pah rih. US ram ahcun nu le pa kan i khat timi hi Lainu tampi i an tlaihtleng pakhat a si. Nain a nih cu, inn chung rian cu amah rian ruah in a ruah pin ah va le upa a thiam. Va le lawmhzia hi a rawl thaw bik phun khat ah a ruah. Zeitik hmanh ah ka cungah kai ai tim bal lo. Keimah zong nih ka tangah chiah ka tim bal ve lo. Panh tein chawnh biak a ka zuam zungzal. A hun i her sin ah ‘Na tho tha maw? Dawt, khawfi kan ser piak cang khah!, na ka hngak ta lai maw na rak ding chung lai. ka meh chuanmi a laklawh deuh hi,’ meh a cawk pah in ka pawtam lai phan ah a hung ka hal. Pathian nih nu le va aa um cangmi cu pumkhat an si a ti bantukin a pum cu ka pum, a thisa cu ka thisa, ka pum cu a pum, ka thisa cu a thisa si ve tiin pumkhat taktak bantuk khi kan si. Amah zawn a ruah tlukin ka zawn a ka ruah, keimah kaa dawt tlukin ka dawt ve. ‘Ka tho tha ko. Dawt, kan hngah ko lai. Keimah lawng dingcu din lo he  ai khat ko lai cuta.’ inn khan lei ka thil thlen dingah ka kal pah in ka hei leh. Kan min in kan i au bal lo. ‘Dawt’ tin kan i auh zungzal. Kan nih pahnih cu zeitik hmanh ah, khual ka tlawng caan siloah amah a tlawng caan dah ti locun, rawl kan i ei taak in, lakphak zong kan i din taak bal lo. Zan ih tiangin caan khat te ah kan it. Hmun khat te ah kan din, kan ei ti, caan khat te ah kan it ti tawn tik ah, khual kan i tlawng taak caan ahhin kan i ngai tuk ti cu amah le keimah lawng si loin kan fa le hmanh nih an kan theihthiam piakmi a si. Atu fa pahnih kan ngei hnu tiang zongah nungak tlangval a duhkaa mi te ko khi kan lo. Ngakchiat deuh lio i a thium kan ti cu, a dawt hrim kan i dawt tuk. Pakhat le khat kan i siaserh. Kan i terh, kan i nih ter. A caan ahcun kan inn mileng pawl nih hin an kan hmuhning aa dang ngai tawn. Kanmah pahnih kan ruahning ahcun kan tuahser mi vialte hi kan kar ah dawtnak a fehter tu tiah kan ruah ko. Minung cu kan ruahnak le kan sining aa dang cio bantukin, ‘Laimi nu le va zong an lo lo.’ tiah an kan ceihphai cu a tam liangluang. ‘Ram dang nun kan cawng an ti maw si hnga, fihnung in ,’ tiah an authawng hi kan theih lengmang. An mawh ve hme maw, Laimi cu mi hmuhhngan ah i hnamh te hna, i kuh, i rek te hna hi zoh a chia, thil ningcang lo ah kan ruahmi a si. Hihi thil tha cu a si ko nain atu kan chan sining hoih in kan um ve awk cu a si. US ram te hna ah Laitlang nunning bantuk hna in nun lengmang zong hi, mi ramdang hmuhnak ah a tlamtling lomi hna ah ruah a fawi te. Ram dang nun zong hi cawn awktlak a simi cu cawn ding a si ko. Laimi kan sinak, kan nunphung le zatlang balte philh lo hi a tha.

‘Ka nu ka paw tam.’ ihnak khan lei in ka fanu te a mithnuai pah in rawl a ser cuahmah mi ka Dawt cu a hei hnohhnawh. ‘Ka fa, khah! na ha hna va tawl. Na ta tah tho cang maw? rawl ka rak ser dih lai hi.’ a lu a muai piak pah in nem tein a chawnh. Cabuai cu kan hun dum hna. ‘Talung, nih thlacam seh.’ ka Dawt nih a vun fial. Amen…
‘Tuni cu nuamhnak (Museum) ah kan vak hna lai. Kan fale leng kan chuahpi lonak hna zong a sau ruangmang cang ai, an sianginn khar lio si ko hi’ tiah ka kuttawl pah in ka chimh hna. Talung le Anu hrim cu an i ngaih tuk. Voidang ahcun thlakhat voikhat tal cu leng kan chuahpi tawn hna. Nain atu hrawng cu khuasik a dih ka si nih dangkhat, keimah ka rian tam nih dang khat, sianginn an i thialnak tuktak ah kan tenh kholo. Atu hi thlapa thlathum si cang. Azei si poh ah tuni cu nuamhnak ah tilio nak hna umnak hmun, lentecelhnak phunphun umnak rili kam ah kal dingin in kan lung kan i thlek.
Ka Dawt nih thil cu a timhlamh hna i mawtaw chung ah ka chiah pah hna. ‘Nan i manh cang maw?’ manh cang. an aw a thang kho taktak. Nuamhnak lei ah cun ka mawtaw cu ka mawngh vungmang.
Suimilam pathum nak tam deuh ka mawngh hnu ah kan i tinhnak hmun cu kan vung phan. Talung le Anu zong mawtaw cit caan a sau caah an ba. An paw hna a tam. An i panh kho taktak rih lo. Chuncaw ei dingin ka Dawt nih thil a hun chuah hna. Rawl an ser kar ah seh tiah thlam (tent) hmete  ka rak ser. An ser dih deuh hlan ah ka dih i an sin ah cun ka vung dum ve. Thlam ah chuncaw ei ding kan si ko nain khua le ram zoh pah ah tiah leng i an chiahmi cabuai cungah kan ei. Khua hi a lin ngai caah kan khim bak in thlam ahcun i din ta sih law tlawmpal ah ti kan i lio lai, citmi pawl kan i cit lai, cun zanlei deuh ah zetlan (movie) hna kan zoh lai kan ti. Thlam chung ahcun chikhat te ka hung zau.


Duk..duk..duk.. Ka thintur thawng sin ah ka cil dolh pah in ka hei naih deuhdeuh. Khuasik lak ah kanmah pahnih lawng meiphu kan bul. Hum ka timhmi a kut lumte cu a hmai khap lo nawn khin thep loin ka zoh. Mi mitral ven pah si, ka duhmi cu si ko hmanh seh law zeitin dah hibantuk biaknak lei in tuahmi Camp te hna ah ningcang loin ka um lai ti ka ruah pah si, lungawtawm ngai khin ka um., Nain amah le keimah lawng kan si ko tiphun in ka thinlung ah tihnak cu a sem tuk lo. Ka thin zong a phang lem lo. Keimah le keimah zumh ngamnak ka ngei. Banh dingah ka kut ka hun thawn thluahmah. Ka thling zong a za ngai ko. Nain pasal a ka duh ve komi cu tiin ka thawpi ka hun chuah pah in, ruahlo piin fek tein ka hum thup. ‘Na kut kik tuk. Ka tta, cun na ka humning zong a fek tuk. Ka thin hna na ka phang ter.’ din nawn tein a zai bia maw a lawm tuk bia ah dek a hung chim. ‘ka kut kik tuk caah cun tah, na kut lumte cu ka hum cu, ka far. Atu kan humning a fek tluk in hmaillei caan tiang kan dawtnak a fek zungzal lai. Cun, ka thlah ti lai lo hi na kut lumte hi. Na thinphang hlah, na reikiang an vengtu ka si zungzal lai tihi na philh sual maw?’ Fiang huaha loin ka hei leh. Bia phun za kan i ruah. Kan ngakchiat lio tangcheu kan kaiti i ca ka rak thiam lo tuk lekpek caan i a rak ka bawmh tawn te hna kha mitthlam ah an hung thar than hna. ‘Luai Ling, na ca thiam lo lawmmam hi na pa he zing le zan in rap chiah le ven ah na chan aa lim te ko lai hih.’ Ruiii.. kan khan ning in an rak ka nih lio te hna kan hun i ruah. ‘Mah lio kha cu na hnaptawh si, na cathiam lo si, minung fa duh awk ah na rak i tuah lo tuk eh,’ a nih hmanh dong hlan ah ka mual a ka phoh ai. ‘Nangmah zong kha teh, na samkir si, na kut le ke an phit si, nan tapkam thut hrim hohme rak huam hnga,’ kan vun thuat ve. Dang lengmang in kan nih cuahmah lio ah, Dup, ruah lo piin a nih thawng a dai, ka ni ngam ti ve lo. Tunai ka timi kha maw a thinhung hnga tiah khua ka ruat tlawmpal ah ‘Thing ka va lak lai a dih hi,’ tiah biadang phun ah kan hun i kal ter. ‘Poi lo. lak duh hlah. Khua a tlai pah cang hi’ tiah siarem lo ngai in a hun ka leh.
Holh loin meitil lawng a taangmi cu kan thu hnawh. ‘Laimi nu le pa hi, ziah hme a hi titi an fa le hi nawl an kan ngeih hnga’ sau nawn a holh lomi cu a hung zai bantuk, bia a ka hal bantukin a chim. ‘Zeiti lei nawl ngeih khi hme?’ meitil ka thai pah in ka vun hal ve. ‘Ruat ko hme, anmah cu an duhmi le an dawtmi te he an i thit/vat i dawkaw, an fa le cu kanmah timi locu, cu e kha e an kan ti ko cu,’ Leh awk ka thei huaha lo nain leh lo cu ka ti i, ‘Asi tak ti. Kan nu le pa pawl hi hlan chan sining kha an thlau kholo bia a si ko. Sianginn zong thitha in rak hna hlah kaw, an zupu thluak le an tikor thluak cun thil hi an hmuh fian khawhmi a tlawm tuk eh.’ Amah tanh phun in ka hei leh. ‘Sicun, nang hi tah na nu le pa duhmi maw nangmah na duhmi he dah na thit kun lai?’ a nolh than.  Ka hun i ruat pah in, ‘Aw, keicu ka nu nih cun anmah duh deuhmi hi thit a ka duh piak. Nain ka pa tu nih cun nangmah na nupi ding si ko caah nangmah nih thimnak nawl na ngei ko tiah a ka ti tawn.’ tiah ka leh. ‘Nang le kei cu kan si thiam lai lo tinak maw si lai?’ ka liangcung aa hngohmi a lu a hun tun pah in a hun nolh rih. ‘Mah hi bantuk cu nangmah le keimah kar ah pei um ko cu, hika ram cu Laitlang le Kawlram bantuk zong si ti lo. Nu le pa nawl lawng te ngeih zong i mah le covo nawl kan ngeih khawhnak cu sullam a ngei ne lai lo hme cu’ a kut ka hummi cu fek deuh in ka hum pah in ka leh than. Mi pakhat zunzun thawng bantuk kan theih. Kan thut sia zong a rem kho ti lo. Cupin ah kan meitil zong a vutcam deuh lawng an tang cang caah, a riahnak ding Hotel ah ka hei thlah.
Lily he hin kan ngakchiat lio tein kan i komh, a naihniam taktak mi kan si.Cupin ah inn le pa te zong kan si ko nain duhnak bia zong ka ruah bal lo. Kan duh timi zong hi ka kaa in chuah awk ah ka rak ruat balmi a si lo.  2009 ah Malaysia ah a Ni nih kan in benh lai an ti i an cah ceo in kan i hlat tuk lo caah rian ka dinh caan poh ahcun anmah inn lengmang cu ka rolnak le ka benhnak cu a si. Kanmah pahnih lawng kan um caan ahhin dawtnak bia zaza ka ruah. Kan ngakchiat lio sining le zeitluk in ka duh timi tiang in langhter ka zuam.  A caan tu keimah nih ka zohthiam. Culo ahcun an nih inn cu ngakchia chiatha thleidan a thei pah cangmi pawl le a thei deuh rih lomi pawl cu a pong bak khin i pong hna kaw, a mah nau le telh in pakua hra cu an si lai. An kan phuan lai phan ah thil hna ka cawk piak hmasa hna hnu ah leng ka fial tawn hna.
Malaysia ah sau ngai duhnak chungah kan rak i ciah. Keizong nih ka rak duh hringhran. Rian kaa dinh caan i an inn kal lo cu a chia phun ah ka rak ruah. Amah hrim zong nih a ka tlaihchan tuk. Hmailei kong hi kan chim rel ti tawn. Amah US a phanh hmasa sicun rak ka hngak ding, keimah ka phanh hmasa sicun ka rak hngak ding tiang in bia kan i kam. Kan nu le pa zong hi a thei tukmi, lopa te zong cu si hna kaw, Lolam an tlungkal pah ah Lily nu le pa he cun an i khat pah lengmang. Capo phun in ka nu nih ‘Nan Lily cu, Pate caah kan in ham hna hi awh’ tiah a ti tawn hna. Lily nu le pa hi an tha kho taktak khi si. Apa hi Church Chairman a si i khualtlung hi an ngei kho ngai tawn. Lily Laitlang um lio ahcun, a zeipoh hi a mah nih a tuah dih. Khualtlung dawt le zohkhenh hrim cu a thiam tuk caah si pah lai, Gospel phun in a ra lomi, thil zuar sawsawh zong nih an tlung kho hna. Lily pa zong nih cun ‘Aww, nan pate Malay a kal ruang ah cun si cu, a Ni le nih kan i benh lai an ti ahcun a thaizing bak in kal rumro cu a kan hauh. Awlokte hi a kan chawnh. Kan lo rian hna vun i lim deuh sih. Nau hna kan umh deuh ta rih law kan ti zong ah cun duh naisai hlah.’ tiah thawngpang thar chim bantuk cun a kuakbul dawp pah in a hun leh.
Ni le thla sin ah kan sining zong a thleng lengmang bantukin amah hlan deuh ah US ka phan. Kum khat fai ka um ah  a Ni le chungkhar he an hung phan ve. Kan i hmuh lonak caan zong cu a sau tuk lo. Kumkhat hrawng si ko nain a duh dawtmi kumkhat i hmuh lo cu kan thinlung hi a rak chanbau tuk veve. Anih hi a ngakchia ngai rih. Kum 16 faite lawng a si. Nain atu chan cu nu zong siseh, pa zong kan nungak le kan tlangval cu tuan e tuan e tiah an tuanh hna. A bik in Laitlang lei ahhin a si. Malay tein  kan i duh ah a rak ngakchia lung tuk. Keimah tu nih ka theihthiam. A nuamhnak ding tuah hi ka timh pengmi zong a si.
US ah caan sau hmanh sianginn a kai manh lo. Thla li nga hrawng a kai manh ah khin keimah nih ka hnawt. “Sianginn cu kan umh hnu zongah na kai lai. Keimah hmanh ka kai kho ti lomi hi nangmah tal kai lo cu si kho lai lo. A um tu cu rang deuh in kan um ah ka duh ko. Keimah lawng mi sin um peng zong cu ka caah a harnak caan a um pah lengmang.’ tiah zan khat i Coffee dawr kan thut lio ah ka chimh. Anih zong nih a ka duh tuk ve tikah a ngakchia tuk zong hi a poi ah a chia lo. ‘Keimah duh ahcun sianginn hna kai ta ning law ka duh ko nain nangmah he umti hi vawlei cungah ka lawmh bikmi si lai tiah ka ruah. Sianginn cu kan i um hnu zongah teh ka kai ko lai nangmah na chim bangin ka kai ko lai.’  a cofffee nenawi a din pah in a ka leh.
Keihi kum 18 ka tling deng. Nain UN ka rak lut lio ahkhan ka kum chim ka palh le UN kum in kum 21 ka si. Mah ruangah cun US ka phanh zongah sianginn ka rak kai kholo. Keimah nih kum hnih thum hrawng in ka nau.  Nain keimah nak upa deuh ko khi a caan ahcun a lo. A mitau le a hoiher hrimhrim hi ngakchia pah lio i misin um kan ti cu, siikaan hrim a ngei tuk. Midang miau le hoiher hi zohzia a thiam pin ah, midang he mithmai chia in i chawnh biak chim lo, zoh sawhsawh hmanh a thisa nih a chei lo. 
Minung nih kan duhmi le kan dawtmi cu a rang khawh chung rang in ngeih cu, kan duh dihmi, kan i timh bikmi zong a si. Lily le kei zong cu, Nu le pa nih fonhtonh pah zong cu si. Kan i duh le kan i helhhum caan zong a sau rih lo nain ngakchiat te cun sining le nunzia tiangin kan i thei ko. Keimah zong nih ka duh tuk ve tikah, ka nu le ka pa, cun atu ka umnak ka Pu (ka nu ta) le zong tha tein ka chimhchawnh hna. Ka nu le pa zong nih Lily nu le pa cu Pastor le chungkhatr cingla deuh pawl i sawm in an va leng hna tik ah bia tha te an rak roh hna. Lily nu le pa lawng chimhchawnh zong kan nih Laimi sining ahcun zoh a dawh rih lo tiah kan ruah caah atu a umnak a Ni le zong cu ka Pu kanmah khuami mi pali nga sawm in an va leng than hna. Awka tha te an rak pek hna bantukin Puai ni le khua caan tiang zong an va chimchawn. June thla i nu le ve i ngeih cu a tha lo tiah hlan lio kan Pi le Pu chan in rak ruah a si. Atu chanthar kan hung phan hnu zongah, kan hrial deuh ciomi a si tikahJuly 26 tal ah siseh an ti i, cuticun kan ni le khua cu ruahchannak nganpi he kan hngah.
A pu pakhat um vemi nih Lily cu an hun hruai i a akut cu a ka chanh. An rak ra pah ah Mirang hla ‘Beautiful in white’ timi Shane Filan nih a sakmi hla an hun chuah pah. Pastor pa nih biakamnak le thluachuah peknak a hun kan lim hnu ah, kan Puai ah a rak kan lawmhtu pawl an rawl ei le tidin kan hei zoh duahmah hna. ‘Nan kan lawmhpi i kan i lawm tuk’ Pakhat hnu pakhat tiawk in kan lunglawmhnak cu ka langhter. Tlawmpal ah hman i thlak le kan thilri fimtawl ah caan cu a hung liam. Mipi pawl zong an i zukphiat pah hna. Kanmah tuai in kan i tuai cio. Khat lei kan kal chel khatlei kan tang pah chel khin kan um. Nain kan thabat zong kan hngal tuk lo. Nihin in cun ka ta a si cang ding Lily ka zoh ko ah ka hna a ngam lawng si loin ka hirha a zaang, Ka hmuh fatin te mirhnak in ka khat. Ka thinlung diriam tein a um lai tiah kan i hnamh lio hman kan i thlak ah ka ruat.
Kan i um hnu thlahnih hrawng ah, Hawaii ah a ummi The Big Island timi hmun nuam taktak ah kan i umka hmanh ah Honeymoon kan kal kholo kan ti i zanhnih thum riak in cuka hmun ahcun kal kan i tim. September le November hrawng khi cuka hmun cu kal tawn a  si. A kik tuk rih lo. A lum zong a lum tuk fawn lo khuacaan a si tikah kal lai zong kan i ngeih taktak. Hotel hlan man le umkalnak hmanh ah tam ngai a dih ding si. Nain kan pahnih in kan thawchuah pah, kan pumsa zaang deuhnak ah (Fresh) tiah a dih dingmi man cu tuak lem loin kal ding ah kan hna a tla.
Vanlawng voihnih kan i thlen hnu ah kan i timhnak hmun ahcun kan vung phan. Hotel te pawl kha kan rak i booking cia caah kan Hotel ahcun kan len beh colh. Kan thabat kan hun i damh ta hnu ah ti kan i kholh i rawl ei ding ah rawl dawr pakhat khi a langhlat nawn in kan hei hmuh. Mi zong an tam ngainak rawldawr pakhat a si. An rawl man le an tuktak man hi an fak ngai ko nain hika tiangtiang kan rat cang hnu ah i serh sih kan ti deuh. Kan ei bal lo deuhmi lawngte an si tikah kan i duh ngai lawng si loin a thlum tukmi tibantuk khi a um lem lo. A thek deuhmi, a thur deuhmi, cun a kha phun deuh lawngte khi an si hna. Kei bang cu ceilak te ka ei. Kan khim bak in kan pawpi seh rial pah ah tiah lamlen pah in khua kan cuan lai kan ti. Tlang a sang tuk lomi pakhat te khi a langpar cun a dawk tuk caah kan hmuh khawh. Kan kut kan i tlai i cuka hmun i zilthli thiang pawl dawp dingah duhsah nawn in kan kal. A hlat tuk rua lo tiah kan ruah nain minute 20 hrawng kan rak rau. Kan va phanh ah ni a tla pah deng cang nain tlawmpal te khi a hun kah rihmi thutnak bantuk an donhmi ahcun kan hei thu ta. Zanlei sang ahhin cun thli a kik pah caah angki leng kan i ken. Lukhuh a lum nawnmi zong bag kan i kenmi chungah kan sanh. A thli a kik bantuk asi lo. A thli a thiang. Kan hun dawp pah cuahmah ahhin kan thinlung zaang a dam. Hi bantuk ahhin te le fa kan ngei tikah cun kal a har lai kan ti caah hman zong tampi kan i thlak. An tiva pi le a pawngkam pawl cu kan hmuh khawh cung tiang khi kan zoh cio hna. Caan a kal le ni a tla hmanh kan hngal manh lo. Ka mithmuh ah nika senduk pi cu a hung liam uahmah. Cusin ah, kan kut kan i sih i a dawhmi vawlei kan cul.
By: Michael Pk

No comments:

Post a Comment